2) اگر نمازگزار پيش از وقت. نماز بخواند و در بين نماز بفهمد كه وقت داخل شده چون بي نظمي كرده تنبيه مي‌شود و نمازش باطل اعلام مي‌گردد. [1] 
3) اگر مصلّي نماز عصر را پيش از نماز ظهر و نماز عشاء را پيش از نماز مغرب عمداً بخواند چون ترتيب را بهم زده است نمازش باطل است.[2] 
4) چنانچه نمازگزار، ترتيب نماز كه خود يك اصل است را عمداً بهم بزند، في المثل سوره را پيش از حمد بخواند يا سجود را پيش از ركوع به جا آورد، چون مرتكب بي‌نظمي شده، نمازش از درجه اعتبار، ساقط مي‌گردد. رعايت موالات هم در نماز، از اين قاعده مستثني نيست. نمازگزار نبايد بين اجزاء نماز همانند ركوع، سجود و تشهد به اندازه‌اي فاصله بيندازد كه بگويند نماز نمي‌خواند.[3] 
5) اطاعت مأموم از امام، انضباط اجتماعي را در افراد پرورش مي‌دهد. مأموم نبايد تكبيره الاحرام را پيش از امام بگويد.[4] نبايد عمداً پيش از امام به ركوع و سجود برود، در اين صورت مرتكب معصيت شده، ولو نمازش را صحيح منظور نمايند.[5] چنانچه پيش از امام، سهواً سر از ركوع بردارد و امام هم در حال ركوع باشد، ؟ منظور ايجاد نظم و وحدت رو بين نمازگزاران، بايد؟ ركوع برگردد. عليرغم اينكه ركوع، ركن است و افزايش ركن، باعث ساقط شدن نماز از درجه اعتبار مي‌شود، ارفاق شده و نماز مأموم را باطل اعلام نمي‌كنند.[6] 
6) اگر در صف‌هاي جماعت جا باشد، كراهت دارد انسان تنها بايستد [7] در دريا، گروهي كه با هم شنا كنند زيبا نخواهد بود شناگري در گوشه‌اي تنها شنا كند. قطعاً به هنگام خطر جان سالم بدر نخواهد برد. 
7) نماز، انسان را از كار زشت و فحشاء باز مي‌دارد. اگر انسان نماز خواند و مرتكب فحشاء و منكر شد از عدم نظم و هماهنگي بين دل و زبان سرچشمه مي‌گيرد. 
هرگز حديث حاضر و غايب شنيده‌اي؟ من در ميان جمع و دلم جاي ديگرست؟ 
8) در آيه 31 سوره اعراف مي‌خوانيم: «خذوا زينتكم عند كل مسجد» زينت مساجد جلوه‌اي از آراستگي و انضباط اجتماعي است[8]. 
9) پاكي از مصاديق آراستگي و اصول انضباطي است. لباس نمازگزار بايد پاك باشد، اگر كسي عمداً با بدن يا لباس نجس نماز بخواند نمازش مردود و مطرود است. [9] 
10) پرهيز نمازگزار از لباس غصبي، زمينه رعايت حقوق و نظم اجتماعي را فراهم مي‌كند. در صورت عدم توجّه به غصب و عمد در كار، نمازش محلي از اِعراب نخواهد داشت. [10] 
11) به هنگام انجام غسل جنابت غسل و بهره‌وري از آن براي نماز، چنانچه نمازگزار از سيستم غسل ترتيبي استفاده كند و عمداً‌ به ترتيب سر و گردن، طرف راست و طرف چپ بدن را نشويد غسل او«هباء منثوراً»خواهد ‌بود. [11] 
12) رعايت آداب و حضور مردم در نماز جمعه، علاوه بر ايجاد ارتباط جمعي بين نمازگزاران، با برپائي همايش عبادي ـ سياسي مردم و گردهمايي معنوي آنان، درس انضباط اجتماعي و استواري را به ما مي‌آموزد. 
13) ويل دورانت مورخ و دانشمند آمريكائي، درباره زيبايي نماز، در جوامع اسلامي كه نشأت گرفته از انضباط اجتماعي است، در كتاب « تاريخ تمدن، عصر ايمان»‌ مي‌گويد: 
در جامعه‌هاي اسلامي، مؤذن از گلدسته بالا مي‌رود و به وسيله اذان مسلمانان را به نماز دعوت مي‌كند. به راستي چه نيرومند و شريف است كه مردم را پيش از طلوع آفتاب به بيداري دعوت مي‌كند. چه خوب است، انسان به هنگام نيمروز از كار باز ايستد و چه بزرگ و با شكوه است كه خاطر انسان در سكوت شب به جانب خداوند توجّه كند. چه خوش آهنگ است، صداي مؤذن كه جانهاي محبوس در پيكر خاكي را، به سوي خالق بخشنده و مهربان دعوت مي‌كند. هنگام نماز، هر مسلماني بايد از كار خود دست بردارد، خود را تطهير كند، رو به جانب كعبه بايستد، رسوم و تشريفات نماز را به همان صورت كه مسلمانان ديگر، در اوقات مختلف روز عمل مي‌كنند به انجام‌برساند. [12] 
14) در راه تحقق بخشيدن به انضباط اجتماعي، عوامل بازدارنده‌اي همانند اعتقاد به امتيازات نژادي و طبقاتي و ملّي گرايي وجود دارد. نماز اين عوامل بازدارنده را از ميان برمي‌دارد زيرا در صفوف نماز، نمازگزاران از هر نژاد، رنگ و مليّت كه باشند برابرند. در كناز هم بر خاك مي‌افتند و با هم برمي‌خيزند. [13] 
به تعبير مقام معظم رهبري: نماز يك زنگ بيداري و يك هشدار در ساعات مختلف شبانه روز است، به انسان برنامه مي‌دهد و از او تعهد مي‌خواهد، به روز و شبش معنا مي‌دهد و از گذشت لحظه‌ها حساب مي‌كشد. جمع‌بندي راهكارهاي اجرايي در تسهيل روابط جمعي و تقويت انضباط اجتماعي، مي‌تواند فرهنگ بي‌تفاوتي را، كه يكي از ابزارهاي موفقيت دشمن در زمينه‌ي تهاجم فرهنگي اوست، حذف نمايد و به عبارت ديگر، حذف فرهنگ بي تفاوتي از طريق راهكارهاي اجرايي، مصوّبه فقاهت اسلامي موجب استمرار و بيمه‌ي انقلاب اسلامي و حاكميت صالحان و خنثي شدن ترفند دشمنان اسلام و نظام جمهوري اسلامي خواهد شد. حُسن ختام اين نوشتار را با حُسن مطلع همايش و عنوان اجلاس به پايان مي‌بريم كه زندگي بدون نماز، يعني حيات بدون تحرّك، سرباز بدون اسلحه، آبشار بدون آب، كوه بدون قلّه، هواي بدون اكسيژن، آتش بدون حرارت و باد بدون برودت. در زندگي بدون نماز، انسان بصورت ميّت متحرك، ماشين كوكي و همانند عشق دروغين درمي‌آيد. آخرين نظريه فلاسفه شرق و غرب اين گونه عنوان شده است كه: زندگي مادّي، زماني از پوچي و سرگرداني نجات مي‌يابد كه به دامان «نماز» پناه ببرد. 

پی نوشت ها:

[1] . مسأله 745 رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني (ره). 
[2] . مسأله 755رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني (ره). 
[3] . مسأله 114 رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني (ره). 
[4] . مساله 1467 رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني (ره). 
[5] . مساله 1470 رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني (ره). 
[6] . مسأله 1471، رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني (ره). 
[7] . مساله 1488 رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني (ره). 
[8] . 114 نكته درباره نماز, محسن قرائتي, ص 102. 
[9] . مساله 799 رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني‌(ره). 
[10] . مساله 815 رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني(ره). 
[11] . مساله 361 رساله توضيح المسائل حضرت امام خميني(ره). 
[12] . نماز از ديدگاه دانشمندان و متفكران, رحيم كارگر يار محمدي, ص30. 
[13] . نماز هيأت تحريريه مؤسسه در راه حق, بخش اول قم 1361.